Mokums

Haarlemmer Houttuinen

Voor mij was de wens van het Amsterdamse stadsbstuur om een nieuw stadhuis te bouwen op het Waterlooplein onbegrijpelijk. Ik dacht: "er is toch al een stadhuis". En jaren later, toen het stadhuis er uiteindelijk toch was gekomen, begreep ik er nog minder van. Want zoals velen vind ook ik dat het stadhuis van Amsterdam op De Dam staat maar erger nog, de Stoepra is een lelijk gebouw.

Voor hetzelfde geld (of minder) had er een prachtig nieuw stadhuis gebouwd kunnen worden op het Frederiksplein, waar nog steeds het lelijkste gebouw van Amsterdam staat: De Nederlandse Bank.

De vooruitgang laat zich niet afstoppen, ook ik dacht dus dat de komst van de Stopera (STadhuis annex Opera, link) zijn nut en noodzaak wel zou hebben en dat het gebrek aan inspraak uit de buurt daar nou eenmaal bij hoorde.
Maar toen kwam het referendum rondom de NZ-lijn (link) waarvan de uitslag door het stadsbestuur totaal genegeerd werd en wethouder van Financiën Geert Dales met droge ogen durfde te beweren dat het allemaal bittere noodzaak was en dat de kosten echt binnen de perken zouden blijven. We weten inmiddels dat hij loog, want, zo zei hij jaren later: "als we precies gezegd zouden hebben hoe het zat was er nooit een akkoord voor gekomen". Dit heet liegen, mijnheer Dales.

Dat was dus later, maar eerder ging het ook al mis.

Nog voordat de bekende 'Nieuwmarktrellen' de geschiedenisboekjes zouden halen was er al een ander groot stedebouwkundig project waar het stadsbestuur lering uit had kunnen en moeten trekken.

De Haarlemmer Houttuinen
Voor Amsterdammaers zijn de Haarlemmer Hoouttuinen een doorn in het oog, er snijdt een gruwelijke brei van spoorlijnen en asfalt door wat eens een prachtige wijk was. De trein was onvermijdelijk en toegegeven, er is nadat het spoor er al lag te dicht op de lijn gebouwd. Maar ondanks dat de ijzeren rails een wijk doormidden sneed woonden de mensen er graag en prettig. Zo ten noorden van de Jordaan, maar er waren meer overeenkomsten met die andere volkswijk.
Zeker, de huizen waren slecht, het behang kwam van de muren, als het lang regende sijpelde het water door je huis en aan alle kanten tochtte het, om nog maar te zwijgen van de herrie van de voorbij jekkerende treinen. Maar het deerde allemaal niet.

De Haarlemmer Houttuinen was een volksbuurt, gelijk aan de Pijp, de Jordaan en de Helmersbuurt, om maar wat te noemen. Maar de stad moet op de schop. Het zullen de tamme jaren zestig zijn die de aanloop nemen naar de roerige jaren zeventig.
De eerste vijftien jaar na de oorlog stonden in het teken van economisch herstel, maar vanaf 1960 wil de Amsterdammer ook persoonlijk welzijn en niet alleen in het belang van nakomende generaties buffelen en zweten. Amsterdam moet vernieuwen maar niet ten koste van alles. Het stadsbestuur en haar ambtenaren zijn hier doof voor en plannen een zes-baansweg, dwars door een buurt, honderden huizen moeten wijken, duizenden mensen zullen noodgedwongen verhuizen.
Als de plannen uitgevoerd worden zal dat zeker het einde betekenen van de Haarlemmer Houttuinen.

Stadvernieuwing of stadsvernieling?
Van achter de tekentafel wordt er een horrorscenario bedacht. Bewoners van hun geliefde buurt krijgen een brief dat ze moeten verhuizen, de vooruitgang is niet te stoppen. Er komt verzet dus gaan de plannenmakers in gesprek, alleen, dat gesprek wordt meer een monoloog want echt iets veranderen aan de plannen doen ze niet.
De sloopmachines komen en er vindt een ware kaalslag plaats. Bewoners worden over de gehele stad geplaatst en verliezen hun buurt. Achteraf zal ook niemand van de oorspronkelijke bewoners terugkeren. In hun ogen is er teveel veranderd.

Uiteindelijk krijgt de gemeente een tik op de vingers van het Rijk waaardoor de inmense weg kleiner uitvalt en een bocht moet maken waardoor het effect voor een deel teniet wordt gedaan. De opengevallen gaten worden opgevuld met afgrijselijke woningen, zeker, het is sociale woningbouw, maar de bewoners komen uit alle hoeken en gaten van de stad op de stadsvernieuwing af. Het zal nooit de sfeer krijgen die er ooit heerstte.
Over de tramlijn die er al jaren ligt heeft nog nooit één tram gereden.

Joop den Uyl
De 'coming man' in de Amsterdamse PvdA zou later premier van ons land worden maar eerst predikte hij nog in Mokum dat 'iedere arbeider zijn eigen auto' moest hebben en die ook voor de deur moest kunnen parkeren.
Zo was het immers toch in alle wereldsteden! Een ding vergat Den Uyl in 1962, de stad leende zich totaal niet voor revolutiebouw omdat Amsterdam relatief klein was, dichtbevolkt en één groot monument met veel grachten. Haast onmogelijk om alle wijken te ontsluiten. Toch zette Den Uyl door en verzamelde stedebouwkundigen om zich heen die zijn visie deelden.
De burgers werd niets gevraagd, "u begrijpt toch wel dat Amsterdam vooruit moet!"

In negen jaar tijd lukte het de gemeente om meer te verwoesten dan dat de gehele Tweede Wereldoorlog aan schade had veroorzaakt. Maar het verzet uit de buurt werd zo hevig dat er wel mocht worden 'meegepraat'. Nieuwe buurtbewoners waren mondiger en eisten niet alleen inspraak maar ook dat daar iets mee werd gedaan.

Als je nu door de Haarlemmer Houttuinen loopt krijg je het gevoel door het product van teveel compromissen te wandelen. Ik vermoed dat de ervaringen uit die tijd de basis hebben gelegd voor de schijnbare inspraak die er rondom de Metro, Stopera en NZ-lijn is gecreëerd. Tot aan een genegeerd referendum aan toe.
Geef de burger het idee dat hij meepraat, maar er zijn zoveel meningen dat we vooral aan onze eigen plannen moeten zien vast te houden.

De eeuwige bouwput
Iemand vroeg mij eens wat ik in één woord van Amsterdam vond. Ach, echt hoor, veel positiefs kan ik vertellen en ik hou van mijn stad maar laten we eerlijk zijn, Amsterdam is altijd één grote bouwput geweest.
Direct vanaf de oorlog is de schop de grond in gegaan en dat is nooit anders geweest. Grote, misschien wel te grote projecten moesten persé gerealiseerd worden, projecten die door het merendeel van de Amsterdammers nooit echt goed begrepen werden.

Misschien is het wel de dwarsheid van de Mokummer die ons parten speelt. We hebben altijd wel wat te zeuren dus kun je je afvragen of we wel serieus worden genomen. Je ziet nu op het Beursplein iets soortgelijks. De 'occupy' beweging wil de fianciële wereld raken, daar waar het pijn doet, in de portemonnee, maar nu dat dat ook daadwerkelijk aan het gebeuren is en de Bijenkorff zich begint te roeren en aan de bel hangt bij burgemeester Van der Laan is het toch eigenlijk wel zaak dat het tentenkamp opkrast. Zo vindt men op het stadhuis.

Zeker, je mag je stem uitbrengen dus als het echt zo zou zijn dat het merendeel van de stad tegen deze manier van besturen is dan zou de PvdA het toch nooit zo lang hebben uitgehouden. Ergens moet er dus ook wat goed gaan en laat ik eerlijk zijn.
Mijn schooltijd bracht ik voor een deel door in De Jordaan en dat stadsdeel is mij nog altijd even lief en ook De Pijp is een buurt in opkomst. Maar dat met name de wat oudere Amsterdammers het gevoel hebben iets teveel door de strot gedouwd te hebben gekregen zou zich toch nog eens in het stemhokje kunnen gaan wreken nu dat de stad enorme bezuingingen moet doorvoeren terwijl er dagelijks miljoenen in de grond worden gestopt.

We gaan het zien. Vooralsnog gaat mijn hart uit naar al die Haarlemmer Houttuiners die vertrokken zijn en nog wel eens door hun oude buurtje lopen en zeggen: "moest ik hiervoor nou vertrekken"?

Dit stuk is geschreven naar aanleiding van een documentaire van het televisieprogramma Andere Tijden over de Haarlemmer Houttuinen, uitgezonden op 6 november 2011. LINK

Woningnood een volksvijand?
Er wordt wel eens gesteld dat woningnood de ergste bedreiging van de mensheid is. Onzin natuurlijk als je je beseft dat er mensen zijn die tweehonderd vierkante meter of meer bewonen en anderen met een heel gezin 65 vierkante meter behuizen.
Ook de volgorde is verkeerd. Je moet eerst sociaal bouwen en dan elitair. De mythe dat er eerst geld verdiend moet worden aan dure vrijse sector woningen is een gotspe want er zijn te lang goedkope woningen geweest in Amsterdam waarop geen onderhoud werd gepleegd. Er was ook slecht toezicht, huisjesmelkers en speculanten konden hun gang gaan.
De laatste dertig jaar is bijna heel Amsterdam horizontaal gesplitst, hierdoor werden panden twee tot viermaal zoveel waard en dus verkocht, de zittende bewoners moesten vertrekken naar tuinsteden en Purmerend, Hoorn, Lelystad en Almere.

Amsterdam bouwt in rap tempo door, als je achter het Centraal Station richting de Houthavens loopt weet je niet wat je ziet, daar schieten complete wijken als paddenstoelen uit de grond, daar zit geen spat sociale woningbouw tussen.
Er wordt dus wel gebouwd maar niet voor de gewone Amsterdammer. Joop den Uyl zei dus ooit dat iedere arbeider een auto voor de deur moest hebben maar veel arbeiders zul je niet meer aantreffen en inmiddels heeft iedere Amsterdammer minstens één auto voor de deur en kost een garage voor die tweede bak soms al meer dan een klein appartementje.

Tweede bijverschijnsel is dat de woningvoorraad opraakt, een kamer van 35 vierkante meter kost tussen de 1,5 en 2 ton. Je moet (opnieuw) uitwijken naar de rand van de stad als je comfortabel wilt wonen. De geschiedenis lijkt zich te herhalen en het gemeentebestuur heeft nog niets geleerd.
Het enige verschil is nu wel dat er rijkere Amsterdammers voor terugkomen. En dat is misschien wel de reden dat bordelen sluiten, koffieshop-vergunningen niet meer worden afgegeven en grote festiviteiten rond Koninginnedag niet meer worden gehouden.

Amsterdam begint een stad voor de elite te worden.

Trippenhuis

Een van de schilderijen die in het Trippenhuis hing was het door Rembrandt van Rijn geschilderde 'De Nachtwacht'. Dit schilderij stond tot 1816 stoffig te worden in het Paleis op De Dam totdat het werd overgebracht naar het Rijksmuseum dat toen dus nog in het Trippenhuis zat.

Hoewel het lijkt alsof het 'nieuwe' Rijksmuseum aan het Museumplein (formeel de Stadhouderskade) een heel oud gebouw is is niets minder waar, het werd pas in 1885 voltooid en in gebruik genomen als Rijksmuseum.
Kunst die zich verspreid over het land bevond werd ondergebracht in het nieuwe gebouw waarmee het Trippenhuis haar topstuk verloor.

>>> ...lees verder over het burgerpaleis aan de Kloverniersburgwal...

Geen Website? Voor kleine bedrijven in Amsterdam heb ik een totaalproduct, ik maak persoonlijk met u goede en eerlijke afspraken voor een succesvolle website. >>> KLIK HIER <<< Wat En Waar? De Jordaan Mokums Mataglap - knettergek Heuler - meeprater Mansjen - geld ophalen Jeremiade - oeverloos gezeur Kaskenade - druk maken om niets, ophef  >>> PLAT AMSTERDAMS <<< Wat blaadjes Happy Ending niet en wel wat je denkt Parkeerplaats Amsterdam niet echt eenvoudig Oudste huis van de stad is dat wel zo? Keizerskroon Rood, blauw of toch goud? De Lommerd snel geld lenen Nieuwsbrief schrijf je gratis in