Mokums

Speltbolletjes, Jordanees of Deens?

Ik krijg de leukste vragen uit alle uithoeken van de wereld. Overzeese gebieden, Zuid-Afrika, maar nu kreeg ik een zeer bijzondere vraag uit Zweden. De link begint op de Jordaanmarkt en loopt via de elfde eeuw, een dame van 82 naar Zuid-Duitsland en weer terug naar Nederland.

Hello,
A friend of a friend has fallen in love with "Speltbolletje" she got at Jordaan Markt. Would you have an email adress to this baker?
All the best
Sven Cahling
Sweden

De vriending heet Urvashi Roe en is te volgen via Twitter: @BotanicalBaker

Speltbolletjes
Beats me. Nooit van gehoord, maar waar Google al niet goed voor is. Dus voordat ik mijn licht opsteek bij mijn gabbers op de markt eerst maar eens speuren op het web. En dan kom je iets leuks tegen, Maaike houdt een blog bij met natriumarme recepten omdat ze zelf aan een nierziekte leidt.
Maaike zegt: "De afgelopen jaren heb ik zoveel mogelijk recepten verzameld die arm zijn aan natrium, maar rijk zijn aan smaak. Ze bestaan!"

Zij heeft een recept voor Spelbolletjes waarvan zij zegt dat ze van Deense bodem zijn, nu ligt Denemarken wel heel erg dicht bij Zweden dus dan denk ik gelijk, zou daarom die vriendin van een vriend van Sven ze zo lekker vinden? Enfin, Maaike schrijft dat het in Denemarken heel gebruikelijk is om zelf brood te bakken. Jong en oud, iedereen schijnt het te doen. De vader van een Deense vriendin gaf Maaike het recept voor speltbolletjes.

Voor ongeveer 30 stuks speltbolletjes
1/2 liter water
100 gr verse gist, of 1 zakje gedroogde gist
50 gr suiker
2 eieren
100 gr boter of margarine, gesmolten en iets afgekoeld
500 gr speltmeel
600 gr tarwebloem

Meel en bloem boven kom zeven, suiker en gist erbij. Maak er een kuiltje in. Voeg 1 voor 1 de losgeklopte eieren toe en giet er langzaam de boter en dan het water bij terwijl je het er allemaal met een houten lepel doorheen roert.
Kneed vervolgens met de hand tot een samenhangend deeg. Laat 20 minuten onder natte theedoek rijzen. Kneed nog eens goed door en maak er bolletjes van. Laat nog eens 40 minuten onder theedoek staan. Maak ze nat en bak ze in voorverwarmde oven op 220 graden in ca 15 minuten gaar.
Meer recepten van Maaike staan HIER.

Spelt

Spelt is een eenjarige plant uit de graanfamilie. Dit gewas is weer in opkomst omdat het minder bemesting nodig heeft, biologische boeren herontdekken spelmeel/ speltbloem.
Van spelt wordt bier gebrouwen maar vooral gebruikt door bakkers, er is steeds meer interesse voor brood dat met spelt is gebakken. Nij veel bakkers zie je dan ook vaak speltbrood. Spelt is al eeuwen oud maar verdween uit beeld, echter, met name de Duitsers, Zwitsers en Oostenrijkers gebruiken nog altijd vaak spelt in plaats van andere graansoorten.
In Nederland wordt speltbloem helaas vaak aangelengd met tarwebloem wat goedkoper is, voor mensen met een tarwe-arm dieet kan dit dus op termijn problemen opleveren. Helaas betekent dit dus ook dat praktisch alle spelbrood en dus ook de spelbolletjes in Nederland voor 30% uit tarwebloem bestaan.

Terug naar het recept van Maaike en door naar Sven
Maaike gebruikt bewust tarwebloem en zelfs nog meer dan de hoeveelheid speltmeel, en feitelijk is dat dus niet goed. Iemand die een speltbolletje maakt of koopt wil misschien wel tarwebloem vermijden.
Urvashi Roe (de vriendin van een vriend van Sven uit Zweden) is bakker, zij is aan de slag gegaan en heeft haar eigen speltbolletjes gemaakt maar die smaakten om de een of andere reden niet zoals zij ze op de Jordaanmarkt at. Mijn suggestie is dat als ze er tarwebloem aan toevoegt ze waarschijnlijk qua smaak meer in de buurt komen.
Dat daarmee de authenticiteit ietwat geweld wordt aangedaan is dan maar zo.

Herkomst spelt Waar speltbolletjes oorspronkelijk vandaan komen weet ik niet, iemand zal ongetwijfeld een keer de eerste zijn geweest maar wie spelt ontdekt heeft is wel bekend. In 1098 (!) wordt Hildegard van Bingen geboren in Bermersheim in de Duitse deelstaat Rijnland-Palts, een gehucht van waarschijnlijk drie huizen met als middelpunt een kasteel waar Hildegard woonde.
Zij is bijzonder creatief, zo componeert zij muziek, schrijft boeken en adviseert politici en kerkelijk leiders. Wat ook op haar conto mag worden bijgeschreven is de ontdekking van Spelt dat zij als plantkundige het beste ingrediënt voor voedsel vond. Overigens was zij niet echt de ontdekker want al ver voor Christus werd spelt gebruikt in de bereiding van voedsel.

Het Spelthuys in Enkhuizen zegt op haar WEBSITE:
Het oudst geregistreerde bestaan van Spelt in Europa dateert van ongeveer 2000 voor Christus. Speltvondsten werden gedaan in het Zuidwesten en Noorden van Duitsland, Zweden, Denemarken en Zwitserland. Ongeveer 800 jaar voor Christus tot het jaar nul bereikte de verspreiding van Spelt over Europa zijn hoogtepunt.
En zo komen we Zweden en Denemarken dus ook weer tegen!

Sven vroeg naar het recept maar op het web zijn voldoende recepten te vinden, de nuance zit hem waarschijnlijk in het al dan niet toevoegen van tarwebloem. Ik heb Sven gemaild. Als hij, of beter gezegd, de vriendin (Urvashi Roe) van een vriend, alsnog het recept van de bakker op de markt wil dan wordt dat lastig, die bakker geeft dat niet prijs.

Als iemand een leuke bijdrage heeft of recept dan ontvang ik die graag voor Sven en Urvashi.

W.F. Hermans

Op 23 april 2012 las ik dat 'De donkere kamer van Damokles' is uitgekozen tot het boek van 2012 om mensen aan het lezen te krijgen. Welk een toeval.

En zo vlak voor de herdenking van de slachtoffers van WO2 en bevrijdingsdag. In een hele grote lijn zal ik iets vertellen over het boek, maar laat ik me vooral aansluiten bij de oproep om te gaan lezen. Dat je met dit boek twee vliegen in één klap slaat is mooi meegenomen.

>>> ...lees hier meer over De donkere kamer van Damokles...

Geen Website? Voor kleine bedrijven in Amsterdam heb ik een totaalproduct, ik maak persoonlijk met u goede en eerlijke afspraken voor een succesvolle website. >>> KLIK HIER <<< Wat En Waar? De Jordaan Mokums Mataglap - knettergek Heuler - meeprater Mansjen - geld ophalen Jeremiade - oeverloos gezeur Kaskenade - druk maken om niets, ophef  >>> PLAT AMSTERDAMS <<< Wat blaadjes Happy Ending niet en wel wat je denkt Parkeerplaats Amsterdam niet echt eenvoudig Oudste huis van de stad is dat wel zo? Keizerskroon Rood, blauw of toch goud? De Lommerd snel geld lenen Nieuwsbrief schrijf je gratis in