Oudemanhuispoort
Amsterdam kent veel bijzondere ondernemingen, Mokums wil daar graag meer aandacht voor vragen. Onderaan staat een overzichtje van
de bedrijven die tot nu toe zijn opgenomen!
AMSTERDAM
Amsterdam is sinds het begin der tijden een echte ondernemersstad. Sterker nog, zonder ondernemers was Amsterdam nooit de stad geworden die
het vandaag is. Ondernemers zijn het fundament waarop de stad is gebouwd. Deze sterke traditie heeft geleid tot een zeer gezond
ondernemersklimaat in de hoofdstad en zorgt ervoor dat Amsterdammers blijven ondernemen en hun succes danken aan onze mooie stad.
Er zijn al vele grote ondernemers uit Amsterdam voortgekomen, denk aan Freddy Heineken, Joop van den Ende en horecaondernemer (waaronder de
Escape) Ton Poppes. Daarnaast heeft Amsterdam tegenwoordig ook een zeer grote aantrekkingskracht op buitenlandse bedrijven die zich hier
vestigen.
Het ondernemerschap is nog steeds zeer populair en zal dat altijd blijven. Ieder jaar startten weer nieuwe eenmanszaken en MKB's
die de strijd aangaan met het zelfstandig ondernemen en daar moeten we trots op zijn! Mokums wil graag alle aspecten van onze fantastische
stad laten zien en begint daarom met de nieuwe rubriek: Amsterdam Ondernemersstad. Hierin leggen we interessant bedrijfjes onder de loep
om te laten zien hoe divers de stad eigenlijk is.
Oudemanhuispoort | Boekenmarkt | Amsterdam ondernemersstad
Hoewel je bij de benaming denkt aan 'oude mannen' en een 'poort' klopt alleen het eerste, als we het over de Oudemanhuispoort hebben bedoelen we meer dan de toegangspoort aan de Kloveniersburgwal.
De complexen die grenzen aan de doorgang worden ook tot de Oudemanhuispoort gerekend, een gebouwenreeks met een rijke historie.
Locatie De poort (zie de foto rechts) staat aan de Kloveniersburgwal, als je vanaf de Munt komt ga je door de Nieuwe Doelenstraat, als je rechts een brug hebt (gaat naar de Staalstraat) zie je links een poort, die moet je NIET hebben. Vijftig meter verder namelijk is de Oudemanhuispoort.
De poort is altijd open, je kunt er doorheen lopen naar de Oudezijds Achterburgwal. Op de foto hieronder zie je links de uitgang van de poort, als je linksaf gaat als je uit de poort komt bevindt je je op studententerrein want hier bevinden zich namelijk enkele Universiteitsgebouwen van de UvA.
De UvA nam in 1879 een aantal gebouwen in gebruik, dat is nog steeds zo. Maar niet altijd is dat het geval geweest.
He, waar is die S gebleven?
Het Oudemanshuis (inderdaad, die S is er in de loopt der tijd tussenuit gevallen) dateert van 1548 maar was toen nog elders gevestigd (Kalverstraat), al snel werd dat pand te klein waarop in 1602 (andere data heb ik ook gezien maar deze leek mij de meest aannemelijke) zo'n vijftig mannen hun intrek namen in het nieuwe oudemannenhuis.
Dit pand dateert van 1583 maar dat weet ik niet zeker omdat ik dat nergens kon terugvinden, wel weet ik dat er tot 1578 een nonnenklooster op dezelfde plek heeft gestaan maar dat is afgebrand en daarna afgebroken.
Alleen mannen zonder familie mochten hun intrek nemen in het oudemannenhuis dat zo populair werd dat het nog voor het aanbreken van de nieuwe eeuw (de achttiende) twee honderd mensen herbergde waarmee de maximale bezetting was bereikt. Het huis werd verbouwd waarbij de huidige poorten aan de Kloveniersburgwal en de Oudezijds Achterburgwal werden toegevoegd zodat er als het ware een steeg ontstond met halverwege het oudemannenhuis.
Dit was in 1784.
Tot aan het moment dat de UvA haar intrek nam woonden er dus oude mannen maar de populariteit nam in de decennia voorafgaand aan de komst van de universiteit fors af. Uiteindelijk werd het een bejaardentehuis waar je je kon inkopen. Toen de laatste bewoner vertrokken was en oude mannen plaats maakten voor jonge studenten keerden ook de boekenverkopers terug die tijdens een epidemie uit hadden moeten wijken omdat de complexen dienst moesten doen als noodhospitaal.
Op de foto hieronder zie je de andere zijde van de poort die je op de vorige foto helemaal rechts ziet, dat is de toegang tot de universiteitsgebouwen.
Doordat het aantal studenten in de twintigste eeuw snel toenam werd tot een ingrijpende verbouwing besloten. Naast de poort aan de Kloveniersburgwal werd er in 1928 een nieuw gebouw opgeleverd. 35 jaar later was een totale renovatie noodzakelijk om nog meer ruimte te geven aan de enorme toestroom van studenten naar de grote stad.
Boekenmarkt
Sinds 1879 wordt er in de Oudemanhuispoort dagelijks een boekenmarkt gehouden. Het opmerkelijke aan de boekenmarkt is dat de 15 boekenverkopers de beschikking kregen over winkelkasten, een inham in de muur waarin veel hout is verwerkt waarop de boeken staan, het lijkt als het ware één grote boekenkast. De 'kasten' worden 's nachts uiteraard afgesloten.
Weetje
Er wordt wel beweerd dat de boekenverkopers pas in 1879 in de poort verschenen maar in werkelijkheid waren ze er al eerder maar hadden zij noodgedwongen hun werkterrein verlegd naar de Botermarkt (het huidige Rembrandtplein link) toen de gebouwen gevorderd werden voor de opvang van ernstig zieken.
Het klopt wel dat ze in 1879 weer terugkeerden naar de poort.
Reeds in 1757 waren er handelaren in de poort te vinden die vanuit winkelkasten onder andere boeken verkochten. Na 1840 werd er kunst aangeboden, tussen 1870 en 1875 alleen nog boeken wat dus in 1879 tot op de dag van vandaag weer hervat werd.
Joodse boekhandelaren
Het merendeel van de boekhandelaren was van Joodse afkomst. Toen de Duitsers Nederland bezetten kwamen alle bezittingen in hun handen en werden de Joodse boekhandelaren via Westerbork naar Duitse vernietigingskampen gebracht om nooit meer terug te keren.
Na de oorlog weden de winkelkasten door andere boekhandelaren voortgezet.
Kent u ook een bijzonder Amsterdams bedrijf, laat het ons weten!
Deze rubriek heeft geen commerciële doelstelling en is dus niet bedoeld als advertentieruimte.
MAIL DE WEBRING