Mokums

Suriname, de zwarte link met Amsterdam

Eerlijk is eerlijk, Amsterdam heeft de Sociëteit Suriname opgenomen in de Canon van Amsterdam (link), inmiddels bent u van Jopie wel gewend dat ik er een genuanceerde blik op werp.

Suriname, ooit een kolonie, toen een sociëteit, nu een onafhankelijk land. Maar over die tussenliggende periode praten de Nederlandse autoriteiten liever niet.

Geschiedenis
Tja, waar zal ik beginnen. Misschien maar eens bij het feit dat de gemeente Amsterdam voor een derde eigenaar was van een onderneming die zich ten doel had gesteld de geldelijke belangen veilig te stellen die er lagen in Suriname. Die belangen bestonden voor een groot deel uit het handelen in mensen, slaven dus.
De WIC (link) werd een geduchte concurrent van de VOC en andere Indië varende naties maar had één grote specialiteit, belust op geld en macht onder de dreiging van geweld.

Door de komst van de Zeeuwen in 1667 in Suriname zagen de Engelsen zich genoodzaakt andere oorden op te zoeken, zo kwamen zij met name in Jamaica terecht. Dat gaf personele problemen omdat er niet alleen plantagehouders vertrokken maar met hen ook de arbeiders.

In 1683 valt Suriname geheel onder de invloed van de WIC. De slavenhandel vind dan plaats in een schimmig licht, het zou nog twintig jaar duren voordat de handel in mensen als werkvee gekanaliseerd zou worden. Niet dat dat de slaven veel voordelen opleverde overigens. In 1770 koopt de stad Amsterdam met hulp van de WIC een belang in Suriname van een zeer welgestelde familie (Van Aerssen van Sommelsdijck) die zich terug wilde trekken.

Vrijwel de gehele productie van suiker, cacao en koffie werd naar Amsterdam vervoerd. In de hoogtij dagen telde Suriname 400 plantages. Het ging de stad dus om handel die toch echt afkomstig was van plantages waar slaven het werk deden. In 1782 staken geluiden de kop op dat de manier van Suriname besturen niet meer aanvaardbaar was. Toch zou de repressie door de WIC nog bijna tien jaar aanhouden totdat die zich ophief.

Dat betekende overigens niet dat Amsterdam haar belang ook zomaar zou opgeven. Die hielden nog tot 1795 krampachtig vast aan hun belangen. Toen werd de sociëteit Suriname formeel opgeheven en overgedragen aan het volk.

Goud geld voor Amsterdam
De winsten bestonden niet alleen uit de verkoop van producten maar ook van mensen. Suriname werd als doorvoerhaven gebruikt voor uit Afrika gehaalde slaven om tewerk te worden gesteld in het Caribisch gebied en Amerika.

Rond 1750 telde de stad negentig suikerraffinaderijen. Dat was dus nog voordat de stad Amsterdam aandeelhouder werd van de Sociëteit Suriname. Tussen 1834 en 1848 schaffen veel landen (waaronder Frankrijk en Engeland) de slavernij af. Nederland was niet zo snel. Het kwam wel tot een verbod om in mensen te handelen maar nog niet tot het houden van slaven.
In 1863 werden door Nederland alle 33.000 slaven vrijgelaten.<

Naar schatting zijn er zo'n half miljoen slaven geweest in Suriname. Deels voor directe tewerkstelling en deels om door te verkopen.
Slaven werden gezien als goederen, als handel. De eerlijkheid dient wel te zeggen dat het Afrikaanse handelaren waren die hun eigen mensen verkochten aan de Europeanen in ruil voor wapens, drank, kralen, ijzer, suiker, tabak en textiel. Een verkochte slaaf werd gebrandmerkt met de initialen van de eigenaar, de prijs van een slaaf was vijftien euro rond 1670, honderd jaar later was dat vijftig euro.
Bij doorverkoop werd het zevenvoudige van de inkoopprijs betaald.

De gemeente Amsterdam bestempeld deze periode terecht als een zwarte dag in de geschiedenis van de stad.

Suriname is venster 20 van de Canon van Amsterdam.
   TERUG NAAR DE CANON OP MOKUMS

Maztses

De bedoeling van het eten van matzes rond Pasen is om de bevrijding door God te gedenken. Misschien ken je het album en de song 'Exodus' van Bob Marley wel. Dat gaat over de uittocht uit Egypte van de slaven.

Laten we voorop stellen dat zowel de negers uit Afrika als de Joden uit Israël geloven in het verhaal dat ze als slaven werden gehouden door Egyptische Farao's. Dat er geen archeologische bewijzen zijn maar slechts boeken doet niets af aan de oorspronkelijkheid.

>>> ...alles over matzes...